Πρόγραμμα μελέτης των δυνατοτήτων παραγωγής βιομάζας με πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον βρίσκεται σε εξέλιξη, με συντονισμό από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε συνεργασία με το ΚΑΠΕ και το ΤΕΙ Θεσσαλίας και χρηματοδότηση από το Υπουργείο Παιδείας στο πλαίσιο του προγράμματος ΘΑΛΗΣ.
Στο πλαίσιο του προγράμματος μελετώνται πρακτικές για μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα, συγκρίνονται ενεργειακά φυτά με συμβατική κατεργασία και ακαλλιέργεια (13 είδη) και θα αναλυθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγόμενης βιομάζας.
Εφαρμόζονται, επίσης, καινοτόμες αμειψισπορές που θα συνδυάζουν εαρινές και χειμερινές καλλιέργειες, καθώς και ψυχανθή και άλλα φυτά, με στόχο τη συνεχή κάλυψη του εδάφους για περιορισμό της διάβρωσης, των ζιζανίων, και των αζωτούχων λιπασμάτων, προκειμένου να γίνει καλύτερη αξιοποίηση του αρδευτικού νερού, της εργασίας και του μηχανικού εξοπλισμού.
Εφαρμόζονται, επίσης, συστήματα μειωμένης κατεργασίας του εδάφους και ακαλλιέργειας, με στόχο τον περιορισμό της διάβρωσης, την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους (αύξηση της οργανικής ουσίας, βιοποικιλότητας), τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και την αύξηση της ενσωμάτωσης C στο έδαφος.
Καλλιεργούνται ακόμη πιλοτικοί αγροί, όπου θα συγκριθούν τρεις μέθοδοι κατεργασίας εδάφους, δύο αμειψισπορές και τρεις επίπεδα αζωτούχου λίπανσης. Η συγκέντρωση και ανάλυση των στοιχείων θα γίνει με εφαρμογή μεθόδων γεωργίας ακριβείας. Παράλληλα, θα συγκεντρωθούν στοιχεία για το ενεργειακό και οικονομικό ισοζύγιο, το ισοζύγιο CO2 και την ανάλυση κύκλου ζωής.
Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνονται, θα γίνουν ενεργειακά, οικονομικά και ισοζυγία εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ανάλυση κύκλου ζωής.
Για την επίτευξη όλων αυτών εγκαταστάθηκαν διάφοροι πειραματικοί αγροί στη περιοχή του Αγροκτήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βελεστίνο, στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Θεσσαλίας στη Λάρισα και στην Κομοτηνή.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Θεοφάνης Γέμτος, το πρόγραμμα μελετά ετήσιες ενεργειακές καλλιέργειες και την προσαρμογή τους στις συνθήκες της χώρας. "Όπως είναι γνωστό, η χώρα μας πρέπει να συμμορφωθεί με διεθνείς συμβάσεις που την υποχρεώνουν να επιτύχει μέχρι το 2020 το πρόγραμμα 20-20-20 δηλαδή, 20% μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 σύμφωνα με την Οδηγία 2009/29/ΕΚ, 20% διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ και 20% εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας" σημειώνει ο κ. Γέμτος.
Ένα τμήμα της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, προσθέτει, θα προέλθει από βιομάζα. Ιδιαίτερα τα καύσιμα μεταφορών με την υπάρχουσα τεχνολογία μπορούν να παραχθούν μόνο από βιομάζα. Η βιομάζα -σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας οδηγίας- πρέπει να έχει ένα όριο εξοικονόμησης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που οδηγεί σε χρήση κυρίως υπολειμμάτων καλλιεργειών, ζωικών εκτροφών, βιομηχανίας και ανθρώπινης διαβίωσης. Ένα μέρος θα προέρχεται από λιγνηνοκυτταρινούχα υλικά, που παράγονται με πρακτικές που εξασφαλίζουν τα οριζόμενα από την οδηγία στοιχεία αειφορίας.
Αυτό, αναφέρει ο κ. Γέμτος, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα χρησιμοποιηθεί όλο το παραγόμενο υλικό από τις καλλιέργειες που θα αφήσει τα χωράφια χωρίς κάλυψη, ενώ θα αφαιρέσει την οργανική ύλη που τροφοδοτεί την οργανική ουσία του εδάφους.
"Η διατήρηση των γυμνών εδαφών, ιδιαίτερα τον χειμώνα, με τις πολλές βροχές και τη χαμηλή οργανική ουσία, οδηγούν σε υποβάθμιση των εδαφών λόγω διάβρωσης, μείωσης της οργανικής ουσίας και της βιοποικιλότητας. Πρέπει προφανώς να ληφθούν μέτρα περιορισμού της υποβάθμισης των εδαφών. Μια ανάλυση των προτεινόμενων λύσεων διεθνώς υποδεικνύει μια σειρά από μέτρα για περιορισμό των επιπτώσεων" προσθέτει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Αναλυτικά, όπως λέει, τα μέτρα αυτά είναι: Εφαρμογή αμειψισπορών, δηλαδή εναλλαγή καλλιεργειών για χρονικά διαστήματα. Ο καλός σχεδιασμός των αμειψισπορών και η χρήση ψυχανθών συμβάλλουν στην επιτυχή έλεγχο παρασίτων και ζιζανίων, εμπλουτισμό του εδάφους σε άζωτο, καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών στοιχείων και του νερού. Εφαρμογή καλλιεργειών φυτοκάλυψης, δηλαδή καλλιεργειών που καλύπτουν το έδαφος μεταξύ των κύριων καλλιεργειών και είτε συγκομίζονται είτε αφήνονται στο χωράφι ως χλωρή λίπανση. Χρήση, τέλος, μεθόδων μειωμένης κατεργασίας ή ακαλλιέργειας που εκτός από τη ταχύτερη εκτέλεση των εργασιών και τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου μειώνουν την αποδόμηση της οργανικής ουσίας.
Οι στόχοι του προγράμματος, σύμφωνα με τον κ. Γέμτο, είναι να μελετηθούν οι υποψήφιες ενεργειακές καλλιέργειες στις συνθήκες της χώρας μας και να επιλεγούν οι καταλληλότερες για χρήση προκειμένου να καλυφτούν οι ανάγκες της χώρας. Να μελετηθούν καλλιεργητικές τεχνικές που μπορούν να μειώσουν τις εισροές ενέργειας και χημικών (λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και άλλων παρασιτοκτόνων ως αποτέλεσμα της χρήσης αμειψισπορών). Να μελετηθούν, επίσης, πρακτικές που προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση, ενώ αυξάνουν τη γονιμότητά του μέσα από τη βελτίωση της δομής του εδάφους, αύξηση της οργανικής ουσίας και της βιοποικιλότητας, κ.ά.
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ
Σχόλια