Μια συζήτηση που δεν «έκλεισε» ποτέ, φαίνεται πως επανέρχεται στο προσκήνιο, ενόψει της έλευσης της Τρόικας, αλλά και της υποχρέωσης του υπουργείου Εργασίας, έως την 1η Απριλίου να ολοκληρώσει νομοθετικά, το πλαίσιο διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, ο κατώτατος μισθός, τουλάχιστον έως το 2014 θα διατηρηθεί στα 586 ευρώ μεικτά, όμως στη ρύθμιση θα υπάρχει σύνδεση των κατώτατων αποδοχών του ιδιωτικού τομέα, με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την πορεία της ανεργίας, κάτι που είναι πιθανό να οδηγήσει σε νέες μειώσεις στα επόμενα χρόνια. Οι πιέσεις άλλωστε της Τρόικας και κυρίως του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αφορούν στην «απογύμνωση» του κατώτατου μισθού από τις παγωμένες ωριμάνσεις (πολυετίες), κάτι που θα οδηγούσε τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα σε σημαντική μείωση έως και κατά 30%. Να σημειωθεί ότι, σήμερα ο κατώτατος μισθός είναι στα 586 ευρώ μικτά και ειδικά για νέους έως 25 ετών, βρίσκεται στα 511 ευρώ.
Οι τριετίες, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο Μνημόνιο Νο 2 έχουν «παγώσει», κατά τη διαπραγμάτευση όμως του Μνημονίου Νο 3 υπήρχαν απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες είχαν ήδη καταργηθεί, από το Μνημόνιο Νο 1.
Εν τέλει, οι τριετίες διασώθηκαν. Για την ακρίβεια παρέμειναν στο «σκοτεινό σημείο» που ήταν και πριν από το τελευταίο Μνημόνιο, αφού στην έκθεσή του το ΔΝΤ επαναφέρει το θέμα, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει συμφωνία για κατάργησή τους το 2014.
Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, ήδη στο υπουργείο έχουν ξεκινήσει συζητήσεις προκειμένου, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, να συμφωνηθεί αντί για 10% προσαύξηση σε κάθε κλιμάκιο, να προβλέπεται προσαύξηση της τάξης του 5%, κάτι που σημαίνει ότι η συνολική μείωση, αντί για 30% θα είναι τελικά 15% του μισθού στον ιδιωτικό τομέα.
Να σημειωθεί, όπως επισημαίνει στην πρόσφατη έκθεσή του και το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, το εισόδημα όσο και η κατανάλωση των νοικοκυριών στην Ελλάδα έχουν υποστεί πολύ σημαντική συρρίκνωση τα τελευταία 3 χρόνια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η μείωση στο συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών που προέρχεται από εργασία, το οποίο από 81,7 δισ. ευρώ που ήταν το 2010 εκτιμάται ότι έχει συρρικνωθεί στα 63,5 δισ. ευρώ το 2012. Οι αιτίες για τη συγκεκριμένη μείωση είναι τόσο η αυξημένη ανεργία όσο και η μείωση των μισθών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η συρρίκνωση του εισοδήματος και της κατανάλωσης των νοικοκυριών θα συνεχιστεί το 2013 και το 2014, αντανακλώντας τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Ανάκαμψη στο εισόδημα και στην κατανάλωση των νοικοκυριών αναμένεται να υπάρξει από το 2015 και μετά. Ωστόσο, ακόμη και αν οι σχετικές μακροοικονομικές προβλέψεις επαληθευτούν, το εισόδημα και η κατανάλωση θα είναι το 2016 σε χαμηλότερα επίπεδα (σε ονομαστικούς όρους) από ό,τι ήταν το 2012, επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μέχρι το τέλος του 2013, περίπου το 80% των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, θα έχει οδηγηθεί στην υπογραφή ατομικών συμβάσεων. Ήδη, υπολογίζεται ότι, συνολικά, η λήξη των κλαδικών συμβάσεων που έχει συντελεστεί το τελευταίο έτος, έχει οδηγήσει τουλάχιστον 1.200.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή περίπου το 60%, στις ατομικές συμβάσεις, ή στην αλλαγή των όρων εργασίας, με στροφή στην ευέλικτη απασχόληση.
Η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) στις 31 Μαρτίου λήγει και τυπικά, κάτι που οδηγεί αυτόματα περίπου 350.000 ανειδίκευτους εργάτες στην έσχατη λύση των ατομικών συμβάσεων. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με όσους υπόκεινται ακόμα σε κλαδικές συμβάσεις εργασίας. Ήδη από τις περίπου 80 κλαδικές συμβάσεις που βρίσκονταν σε ισχύ πριν από μία διετία, σήμερα έχουν μείνει μόλις 15 σε ισχύ.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2013 μπαίνει τέλος στις ισχύουσες κλαδικές συμβάσεις. Με δεδομένο ότι η μετενέργειά τους έχει πλέον διάρκεια τρεις μήνες και όχι έξι όπως ίσχυε παλαιότερα, στην καλύτερη περίπτωση η ισχύ τους θα συνεχιστεί το πολύ μέχρι τα μέσα Μαΐου. Από τον Ιούνιο, οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τους εργαζόμενους σε μια προσπάθεια να συμφωνήσουν νέα σύμβαση εργασίας.
Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι και για να υπάρχει προσφυγή στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) πρέπει να συμφωνήσουν και τα δύο μέρη (εργοδότες – εργαζόμενοι). Έτσι, θεωρείται πιθανότερη η υπογραφή ατομικών συμβάσεων και όχι επιχειρησιακών.
Σχόλια